Legaal
Life-ID voert zowel DNA-analyses uit in opdracht van particulieren als in opdracht van het gerecht.
Gerechtelijke en buitengerechtelijke Expertises
Behalve informatieve testen, die kunnen worden aangevraagd door de stalen per post naar het laboratorium te sturen, bieden wij ook de mogelijkheid om te laten vaststellen dat de analyseresultaten werden bekomen met het DNA van testpersonen wiens identiteitsgegevens bij de staalname werden bewezen. In dat geval dienen de testpersonen zich, op afspraak, in het laboratorium aan te bieden en geldige identiteitsbewijzen voor te leggen.
Rechtbanken kunnen beroep doen op de diensten van Life-ID voor de bepaling van het biologisch verwantschap in burgerlijke zaken. De rechter kan ambtshalve Life-ID, of de natuurlijke persoon RALF VERMEULEN, aanstellen als expert voor een DNA-onderzoek, of kan dat doen op verzoek van de partijen. In dat geval verloopt de procedure zoals die geregeld is in het Gerechtelijk Wetboek, art.962 e.v.
De partijen kunnen in samenspraak ook een buitengerechtelijke expertise laten gebeuren. Die resultaten kunnen worden aangebracht door de partijen om hun vordering te steunen als "gerechtelijke expertise in der minne", een expertise waarvoor de opdracht gegeven wordt zonder tussenkomst van het gerecht in een “eenzijdige of minnelijke aanstelling”. DNA-analyseresultaten die worden bekomen door een particuliere analyseaanvraag zijn in veel gevallen erg nuttig en tijd- en kostenbesparend. Door de analyseresultaten van een particuliere test aan te brengen kan meestal voorkomen worden dat de rechtbank zelf een DNA-analyse beveelt. Bovendien kunnen de partijen hun beslissing of zij al dan niet een procedure willen voeren reeds baseren op het resultaat.
De procedure met gedocumenteerde staalname en identificatie van de testpersonen is aangewezen wanneer de resultaten moeten dienen als bewijs voor de rechtbank en officiële instanties (DIV, burgerlijke stand). Bij deze procedure worden zoveel mogelijk de geest, de vorm en de principes van de gerechtelijke expertise aangehouden.
DNA-vaderschapstesten kunnen bijvoorbeeld noodzakelijk zijn in procedures voor de vaststelling of betwisting van het wettelijk vaderschap. Hierbij kan als één van vele voorbeelden verwezen worden naar het vonnis van de rechtbank van eerste aanleg te Mechelen van 14 september 2006 (A.R.nr. 05/379/A - Griffienr. 1928/2006). De DNA-analyse waarnaar wordt verwezen in dit vonnis werd uitgevoerd door Life-ID. De vordering werd ontvankelijk en gegrond verklaard. Geen bijkomende DNA-analyse werd bevolen door het gerecht. Het wettelijk vaderschap werd vernietigd en de rechtbank beval de ambtenaar van de burgerlijke stand de achternaam te wijzigen.
Ook situaties waarbij personen zonder identiteitsbewijzen tegenover de dienst Vreemdelingenzaken willen aantonen dat zij familiebanden hebben met ingezetenen van het land, kunnen met behulp van DNA-bewijs worden opgelost.
Wetgeving: Wettelijk vaderschap en afstamming
Voor de vaststelling van de afstamming en de vorderingen met betrekking tot de afstamming zijn de artikelen 312 tot 342 van het Burgerlijk Wetboek van toepassing. Bij de wet van 1 juli 2006, bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 29 december 2006, werden belangrijke artikels van het burgerlijk wetboek met betrekking tot het vaststellen van de afstamming gewijzigd. Onder andere de bepalingen over de betwisting van de afstamming (voorwaarden, termijnen) werden gewijzigd.
Wetgeving: DNA-analyse
U heeft als burger in Vlaanderen de vrijheid om gebruik te maken van DNA-analyse diensten. Particulieren kunnen zonder toestemming of opdracht van het gerecht en buiten enige gerechtelijke procedure DNA-verwantschapsanalyse en identificatie laten uitvoeren. Dit is niet het gevolg van wetgeving die achterloopt op de feiten, maar het resultaat van rijp beraad.
Onlangs verstrekte het Comité voor Bio-ethiek een advies (advies nr. 37 van 11 november 2006) aan de senaat betreffende de bepaling van de afstamming ingevolge het wetsvoorstel van Nyssens (Wetsvoorstel tot reglementering van het gebruik van genetische analyses voor identificatiedoeleinden inzake afstamming). Wij zijn van mening dat het comité een heel krachtig en genuanceerd advies heeft verstrekt waaruit duidelijk blijkt dat het oorspronkelijke wetsvoorstel helemaal ontoereikend is, en belangrijke ethische consequenties faalt te appreciëren.
De standpunten van Life-ID betreffende de uitvoering van afstammingstesten worden heel mooi verwoord in de onderstaande paragraaf van het advies.
Andere leden oordelen dat de samenleving ondersteuning moet bieden bij het nemen van een beslissing tot uitvoering van afstammingstests. Zij oordelen dat via campagnes mensen er moeten op attent gemaakt worden dat een dergelijke test risico’s inhoudt op sociaal en psychologisch vlak. Ze vinden echter dat er geen enkele reden is om te beletten dat een test via de post gevraagd wordt. Ze pleiten er wel voor dat er een duidelijke handleiding zou zijn voor gebruik,
...
Het spreekt voor zich dat de bedrijven die afstammingstests aanbieden, gebonden zijn door de wetgeving die geldt inzake privacy, geheimhouding, informed consent, enz. van het land waar ze zich bevinden. Ook hier zou de overheid haar burgers erop attent kunnen maken dat wanneer een overeenkomst wordt afgesloten met een bedrijf in een ander land, daar mogelijk andere regels gelden die risico’s inhouden op die punten. Er is echter geen reden waarom privébedrijven niet onderworpen kunnen worden aan controle en gestraft in geval van misbruiken.
Het standpunt van deze leden van het Raadgevend Comité voor Bio-ethiek volgend, vinden wij het dus volstrekt onnodig en ethisch niet verantwoord om de analyses door privélaboratoria, de analyses onder particuliere opdracht, en de anonieme analyseaanvragen wettelijk te verbieden.
De privacy en het belang van het kind worden beschermd bij wet. De toestemming van de persoon wiens DNA in een staal kan aanwezig zijn is niet altijd wettelijk verplicht (in België). Life-ID onderschrijft de wetgeving en houdt er zich strikt aan.
Privacy
Enkel de aanvrager van een anlyse bij Life-ID heeft recht op de resultaten. Deze worden aan niemand anders vrijgegeven tenzij de aanvrager daarvoor uitdrukkelijk de toestemming gaf. Wanneer een aanvrager van een analyse wenst dat derde partijen op de hoogte worden gebracht van het resultaat, moet die specificeren welke derde partijen dat zijn.
Wij koppelen geen identiteiten aan DNA-analyseresultaten, tenzij we daarvoor uitdrukkelijke schriftelijke toestemming hebben van de betrokken personen. DNA-profielen zijn bij ons gekend bij staalnummer en worden uit alle bestanden verwijderd na afhandeling van de opdracht. Noch de persoongegevens van aanvragers en testpersonen, noch de DNA-profielen worden gebruikt voor andere doeleinden dan het rapporteren van de analyseresultaten aan de aanvrager van de analyse. Er worden geen persoonsgegevens of DNA-profielen doorgegeven aan derden.
Het is aan onze klanten om de verantwoordelijkheid op te nemen wat betreft de afkomst van stalen en het beschermen van de resultaten van DNA-analyses.
Daarbij moeten zij in acht nemen dat elke staalname en analyse moet te verantwoorden zijn zoals beschreven in de Wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens, art. 5:
"Persoonsgegevens mogen slechts verwerkt worden in één van de volgende gevallen :
- wanneer de betrokkene daarvoor zijn ondubbelzinnige toestemming heeft verleend;
- wanneer de verwerking noodzakelijk is voor de uitvoering van een overeenkomst waarbij de betrokkene partij is of voor de uitvoering van maatregelen die aan het sluiten van die overeenkomst voorafgaan en die op verzoek van de betrokkene zijn genomen;
- wanneer de verwerking noodzakelijk is om een verplichting na te komen waaraan de verantwoordelijke voor de verwerking is onderworpen door of krachtens een wet, een decreet of een ordonnantie;
- wanneer de verwerking noodzakelijk is ter vrijwaring van een vitaal belang van de betrokkene;
- wanneer de verwerking noodzakelijk is voor de vervulling van een taak van openbaar belang of die deel uitmaakt van de uitoefening van het openbaar gezag, die is opgedragen aan de verantwoordelijke voor de verwerking of aan de derde aan wie de gegevens worden verstrekt;
- wanneer de verwerking noodzakelijk is voor de behartiging van het gerechtvaardigde belang van de verantwoordelijke voor de verwerking of van de derde aan wie de gegevens worden verstrekt, mits het belang of de fundamentele rechten en vrijheden van de betrokkene die aanspraak maakt op bescherming uit hoofde van deze wet, niet zwaarder doorwegen".
Toestemming van de testpersonen
Voor verwantschapstesten vragen wij dat de persoon die de analyse aanvraagt en de stalen levert, de toestemming heeft van elke testpersoon of in het geval een minderjarig kind betrokken is, de toestemming van diens wettelijke vertegenwoordiger(s) die handelen in het belang van het kind. De toestemming van de persoon wiens DNA in een staal kan aanwezig zijn is wettelijk niet noodzakelijk in België en Nederland, maar bvb. wel in het Verenigd Koninkrijk. Niemand is verplicht om DNA-stalen af te staan onder omstandigheden waarbij hun identiteitsgegevens worden gecontroleerd, en dergelijke stalen worden door Life-ID niet afgenomen zonder de toestemming van de testpersonen.
Het belang van het kind
Wij aanvaarden ook aanvragen wanneer slechts één van de wettelijke vertegenwoordigers toestemming geeft. Dit is niet strijdig met het belang van het kind (cfr. bovenvernoemd advies van het Raadgevend Comité voor Bio-ethiek).
Medische gegevens
DNA-identificatie is geen diagnostische analyse. Deze gegevens hebben geen enkele betekenis betreffende de gezondheid of uiterlijke kenmerken van de geïdentificeerde persoon.